Museo Provincial do Mar
Un museo para todXs entre todXs
O
noso Museo do Mar lévanos da man polo ronsel das pegadas herdadas dos nosos
devanceiros: os facedores de mundos.
O
museo organízase nun vestíbulo e catro salas que conteñen sete seccións
temáticas. O percorrido é accesible en cada sección.
Nas
salas gozarán dunha ampla oferta de pezas orixinais, maquetas e láminas en
relevo para tocar en cada unha das seccións. Tamén contamos con textos impresos
adaptados: cartelas, follas de sala, e informacións complementarias en braille,
macrocaracteres, folletos en distintas linguas e información traducida a
pictogramas.
ENTRADA E SALA 1:
0. A ESCOLA: Un museo para todos entre todos. O LATEXO DO
MUSEO: motores do barco e arquivo fotográfico.
SALA 2:
1. A CARPINTERÍA DE RIBEIRA, O CASO DE SAN CIBRAO.
2. TIPOLOXÍA DE BARCOS A VELA CONSTRUÍDOS EN SAN CIBRAO.
3. A ARTE DE MAREAR:
MIRANDO AO NORTE. Os instrumentos náuticos e a navegación astronómica.
SALA 3:
4. OS OFICIOS DO MAR.
5. HISTORIA DA PESCA EN
SAN CIBRAO: ARTES E APARELLOS DE PESCA.
6. A VIDA MARIÑA, ALGO MÁIS QUE PEIXES.
SALA 4:
7. OS CAZADORES DE BALEAS.
O
museo constitúe unha icona para a comarca e sobre todo para o pobo de San
Cibrao, do que constitúe un elemento esencial da súa identidade. Por todo o
dito, queremos:
Un MUSEO DIDÁCTICO: un museo
que debe seguir sendo unha escola, un instrumento para a aprendizaxe e a
educación social, un medio para o intercambio recíproco de coñecemento,
depositario non só de obxectos sen vida, senón do patrimonio inmaterial, da
memoria histórica e das lembranzas que constitúen a identidade dun pobo.
Un MUSEO ADAPTADO: un museo
accesible, tanto no discurso como na montaxe expositiva.
Un MUSEO SOCIAL e SOLIDARIO,
que estableza un diálogo permanente coa súa contorna; un MUSEO DENTRO-FÓRA, que
estenda a súa acción fóra dos seus muros e estableza unha conexión viva do
museo coa súa orixe sociocomunitaria.
Un
MUSEO INTERACTIVO E DINÁMICO, en constante evolución e en continua construción,
que xere unha sinerxía positiva que faga del o centro gravitacional de novas
accións. As novas tecnoloxías de comunicación aportarán unha maior fluidez á
conexión do museo co público e ampliará de xeito ilimitado o seu ámbito de
acción.
Un MUSEO DO FUTURO: un museo próximo
pero aberto ao mundo. Queremos un museo vivo, humano, un museo no que o «éxito
non se mida polo número de visitantes que recibe, senón polo número de
visitantes aos que ensinou algunha cousa». (Henri)
ENTRADA E SALA 1
Sección 0: A escola. Un
museo de todos, para todos.
Este edificio naceu para
ser escola de San Cibrao no ano 1931 por desexo de D. José Mª Montenegro e da
súa muller Dna. Manuela Goñi Maíste, emigrantes na Arxentina. A súa doazón (60.000 pesetas) permitiu construír un edificio de pedra de granito,
dividida en dúas alas, unha para a escola masculina e outra para a feminina. A
distribución do edificio vén determinada polos seus usos como escola mixta.
No anos sesenta, o mestre
D. Francisco M. Rivera Casás, e 34 dos seus alumnos, converteron as “Escolas
Vellas” nun museo. En 1969 por iniciativa de Alfredo Sánchez Carro, a Deputación
de Lugo acordou en pleno crear o museo. Entre todos iniciaron un importante
traballo de recompilación de obxectos mariños, que hoxe constitúen unha parte
esencial dos fondos da colección do Museo do Mar. Este labor contou, dende a
súa xénese, coa plena complicidade da sociedade, interesada en preservar o seu
tradicional vencello co mar.
No ano 1994 trasladouse
aquí a sección de Náutica do Museo Provincial de Lugo, sendo a súa dirección
quen coordinou xunto cos veciños a montaxe. Como museo inaugurouse o 12 de
agosto de 1994. O museo estivo xestionado pola Asociación de Veciños “Cruz da
Venta” dende 1994 ata o 2004. A Deputación Provincial de Lugo, a través da
xerencia da Rede, tomou o relevo na dirección do mesmo no 2004.
O latexo do museo:
No espazo contiguo, o
motor a vapor simboliza o corazón do museo, o latexo rexenerador que enche de
vida os recunchos da memoria e nos empurra cara a adiante. Vai ser o noso
diario de a bordo, onde se recollen as testemuñas gráficas da nosa memoria
histórica e se logra humanizar os obxectos que compoñen a colección.
SALA 2
1. A CARPINTERÍA DE
RIBEIRA, O CASO DE SAN CIBRAO.
2. TIPOLOXÍA DE BARCOS A
VELA CONSTRUÍDOS EN SAN CIBRAO
3. A ARTE DE MAREAR:
MIRANDO AO NORTE
Como fío condutor desta
sala empregamos a sección da carpintería de ribeira en San Cibrao e as tipoloxías
construtivas máis comúns que saíron dos seus estaleiros, exemplarizadas nalgún
dos modelos de barcos expostos, réplicas a escala de navíos que tiveron
especial relevancia na historia de San Cibrao, como foron o Paca Gómez, O
Industrial ou a goleta Sargadelos. (Seccións 1 e 2).
Na sección 3, A ARTE DE
MAREAR: MIRANDO AO NORTE, agrupamos os instrumentos de navegación ou
instrumentos náuticos, esenciais para entender a evolución da navegación e a
magnitude das súas conquistas, que levaron ao home a descubrir novas terras e a
ampliar os seus horizontes, tanto os xeográficos como os intelectuais.
Igualmente, incluímos os
fanais e luces de posición dos barcos como elementos significativos para a
navegación, cuxa función é a de marcar a localización do barco e avisar das
manobras durante a marcha.
Reservamos un lugar
especial para as pezas procedentes de rescates subacuáticos, como é o caso dos
restos do naufraxio da fragata Magdalena e do bergantín Palomo, ocorrido na Ría
de Viveiro alá polo ano 1810.
SALA 3
4. OS OFICIOS DO MAR
5. HISTORIA DA PESCA EN
SAN CIBRAO: ARTES E APARELLOS DE PESCA
6. VIDA MARIÑA: ALGO MÁIS
QUE PEIXES
Nesta sala tomaremos o
caso de San Cibrao como referencia para mostrar, desde o particular ao xeral, a
simbiose construída entre os pobos litorais e o seu mar. Desta adaptación ao
medio xorden oficios directamente vencellados aos labores de extracción do
peixe, á elaboración e procesamento do mesmo ou á súa comercialización, e
obxectos asociados a esas tarefas.
PEIXEIRAS ou PESCANTINAS: bacías, patelas, etc. REDEIRAS: agullas de madeira, malleiros, etc. CORDELEIROS: instrumentos que permitían a elaboración ou
arranxo dos cabos das embarcacións.
Incluímos algunhas das
artes de pesca empregadas polos mariñeiros de San Cibrao ao longo da súa historia.
Neste espazo van chamar
especial atención dúas pezas:
Un traxe de augas completo, de tres pezas (casaca,
pantalón faenero e gorro), elaborado ao xeito tradicional, con liño
“encascado”. Un traiñón ou txalupa baleeira de 3 m de eslora,
aparellado con dúas velas.
Nesta sala é ineludible
referirse ao obxecto directo destes traballos: os froitos do mar. Incluímos na
mostra unha variada representación da fauna mariña, principalmente, pezas da
colección de malacoloxía (un 70 % do total dos fondos do museo), esqueletos
totais ou parciais de animais mariños (mandíbulas de quenllas, espadas de peixe
espada, esqueletos de golfiños, etc.), animais desecados (tartarugas), corais,
fósiles, algas, etc.
SALA 4
7. OS CAZADORES DE BALEAS
Os restos óseos das baleas
son as protagonistas desta sala. Foron recollidos nas inmediacións das praias
de San Cibrao, en especial na de Cubelas, nas que se procesaban os cetáceos
cazados nos s. XVI-XVII.