UNIDADE DIDÁCTICA
“FOLLAS NOVAS, NOVAS FOLLAS”
˜™
ÍNDICE
| 0. SOBRE ESTA UNIDADE DIDÁCTICA | 3 |
| 1. OBXETIVOS | 3 |
| 2. CONTIDOS | 4 |
| 3. ACTIVIDADES | 7 |
| 4. AS COMPETENCIAS BÁSICAS | 8 |
| | 9 |
| 6. MATERIALES E RECURSOS DIDÁCTICOS | 9 |
| 7. LUGARES DE DESENVOLVEMENTO | 10 |
| 8. INTERDISCIPLINARIEDADE | 10 |
| 9. PROXECTO LECTOR | 11 |
| 10. PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN | 11 |
| 11. CRITERIOS DE AVALIACIÓN | 12 |
0. SOBRE ESTA UNIDADE DIDÁCTICA
Esta Unidade didáctica nace coa intención de poñer en marcha o proxecto “Follas Novas, Novas Follas”. Ten por obxectivo traballar na comprensión do fenómeno da emigración/inmigración empregando a obra de Rosalía de Castro coma medio vehicular dun xeito multidisciplinar, intergrupal e en rede. A partir de dita comprensión búscase chegar aos valores de igualdade (xénero, raza, condición, relixión...), respecto e protección do medio ambiente, fortalecemento da identidade colectiva, a comprensión d@ "outr@" e a posta en valor da obra literaria de Rosalía de Castro neste senso.
1. OBXETIVOS
- Comprender e expresarse oralmente e por escrito de xeito adecuado en distintos contextos da actividade social e cultural cotiá.
- Utilizar a lingua oral de xeito adecuado na actividade social e cultural adoptando unha actitude respectuosa e de cooperación.
- Utilizar a lingua eficazmente na actividade escolar tanto para buscar, recoller, seleccionar, contrastar, transformar e procesar información, como para escribir textos propios do ámbito académico.
- Usar, en situacións relacionadas coa escola e coa súa actividade, as diversas clases de escritos coa axuda dos cales se produce a comunicación, tanto entre as persoas como destas coas institucións públicas ou privadas.
- Utilizar os medios de comunicación social e as tecnoloxías da información e da comunicación para obter, interpretar e valorar informacións e opinións diferentes.
- Utilizar adecuadamente a biblioteca e os seus diferentes departamentos como fonte de recursos variados para o desfrute e o pracer de ler, así como para a obtención de informacións variadas.
- Utilizar a lectura como fonte de pracer e de enriquecemento persoal, e aproximarse a obras relevantes da tradición literaria galega para desenvolver hábitos lectores.
- Comprender textos literarios de xéneros diversos procedentes da literatura galega, neste caso a través da obra de Rosalía de Castro e iniciarse no coñecemento das convencións específicas da linguaxe literaria.
- Valorar e estimar a lingua galega como lingua propia como mostra de identidade de Galicia e recoñecer a existencia da diversidade lingüística como feito cultural enriquecedor.
10. Facer uso dos coñecementos sobre a lingua e sobre as normas de uso lingüístico para escribir e falar de maneira adecuada, coherente e correcta e para comprender textos orais e escritos.
- Valorar a importancia de ter unha literatura propia coas súas diferentes manisfestacións histórico-literarias.
- Recoñecer a importancia da figura de Rosalía de Castro e a súa obra dentro do contexto literario do Rexurdimento galego.
- Estimar a importancia da obra de Rosalía de Castro dende o punto de vista da temática como referente histórico
2. CONTIDOS
| Conceptuales | Actitudinales | Procedimentales |
| Bloque 1. Escoitar e falar Ø A lingua oral como fonte de coñecemento e transmisión lingüística nun momento en que non se falaba galego: Dos Séculos Escuros ó Rexurdimento Ø A lectura compartida en voz alta de textos literarios como fonte de pracer. Ø A exposición de opinións e pensamentos propios como mecanismo de comunicación. Ø A obra de Rosalía de Castro como transmisora da historia dun país. Ø A temática coeducativa na obra de Follas Novas de Rosalía de Castro Ø Os medios de comunicación orais: As revistas orais e a radio. | - Convencimento da necesidad da lingua como instrumento de comunicación. - Disfrute da lectura en alto. - Actitude de escoita adecuada ante situacións comunicativas (respecto das opcións de quen fala, non interrupcións inadecuadas, contacto visual). - Sensibilidade estética ante elementos imaxinativos, emotivos e creativos da literatura oral. - Actitude de cooperación e de respecto en situacións de aprendizaxe compartida. - Interese por expresarse oralmente con claridade, exposición ordenada, pronuncia e entoación adecuadas. | · Lectura comprensiva, expresiva e con boa entonación dun texto dado. · Utilización de documentos audiovisuais para obter, seleccionar e relacionar informacións relevantes identificando, clasificando e comparando. · Produción de textos orais para expresar ideas, sentimentos, emocións, desexos, opinións e vivencias. · Realización de textos orais para usar en MC de carácter oral (radio, revistas orais) · Uso dunha linguaxe non discriminatoria e respectuosa coas diferenzas. |
| Bloque 2. Leer e escribir Ø A obra literaria de Rosalía de Castro. Follas Novas e a temática social. Ø A lectura como medio para descubrir o noso pasado e a nosa historia. Ø A organización da investigación como fonte de búsqueda de coñecemento. A importancia das TIC. Ø A importancia dos MC na procura de información sobre un tema determinado. Ø A escritura como medio de expresión de ideas e sentimentos. Ø A escritura e a lectura como medio de transmisión da información a través dos MC. | - Convencemento de que o escrito necesita planificación. - Concienciación analítica e crítica ante os textos periodísticos. - Comprensión de información relevante en textos para aprender e para informarse, tanto os producidos con finalidade didáctica como os de uso cotián. - Interese polos textos escritos como fonte de aprendizaxe e como medio de comunicación de experiencias e de regulación da convivencia. - Valoración da escritura como instrumento de relación social, de obtención e de reelaboración da información e dos coñecementos. - Valoración e aprecio do texto literario como vehículo de comunicación, fonte de coñecemento doutros mundos, tempos e culturas, e como recurso de gozo persoal. - Interese polo coidado e pola presentación dos textos escritos, así como atención ás normas ortográficas. | · Comprensión de información xeral en textos procedentes de medios de comunicación social. · Produción de textos relacionados co ámbito académico para obter, organizar e comunicar información (cuestionarios, resumos, informes sinxelos, descricións, explicacións...) · Lectura persoal, silenciosa e en voz alta, de obras adecuadas á idade e aos intereses das alumnas e dos alumnos. · Comprensión, memorización e recitado de poemas, co ritmo, a pronuncia e a entoación adecuados. · Recreación e composición de poemas e de relatos para comunicar sentimentos, emocións, preocupacións, desexos, estados de ánimo ou lembranzas, recoñecendo as características dalgúns modelos. · Elaboración e reescritura de textos literarios (contos, cómics, poesías) e non literarios. · Utilización de estratexias de resolución de dificultades léxicas e/ou ortográficas (uso de diccionarios variados en diversos soportes). · Dramatización e lectura dramatizada de situacións e de textos diversos. · Coñecemento do funcionamento da biblioteca do centro e participación en actividades literarias. · Iniciación á creación dunha biblioteca persoal. · Uso guiado de programas informáticos de procesamento de textos. · Uso dirixido das bibliotecas para obter información e modelos para a composición escrita e para a lectura. · Uso dirixido das tecnoloxías da información e da comunicación para elaborar os nosos propios MC. |
| Bloque 3. Reflexionar sobre a lingua Ø A figura de Rosalía de Castro como reiniciadora da lingua no Rexurdimento. Ø A lingua rosaliana a través da súa obra Follas Novas. Ø A variedade lingüística a través da obra de Rosalía. | - Interese por coñecer a nosa lingua na obra rosaliana - Valoración da importancia da nosa lingua como medio de comunicación ó longo dos tempos. - Convencemento de que a nosa lingua é un vehículo básico para a transmisión de ideas e sentimentos no contexto escolar e social. | · Conciencia positiva da variedade lingüística existente no contexto escolar e social. · Comparación de textos orais e escritos producidos en diferentes variedades de lingua. · Coñecemento da diversidade lingüística e valoración positiva desta riqueza. |
3. ACTIVIDADES
- Investigamos a figura de Rosalía de Castro no contexto histórico - literario de Galicia, atendendo ó seu valor literario e lingüístico no momento en que xurdiu e tamén no momento actual.
- Lemos os poemas de Rosalía de Castro dentro da súa obra Follas Novas
- Descubrimos a temática social na obra Follas Novas de Rosalía de Castro e centrémonos na emigración e na muller.
- Eleximos os nosos versos favoritos dentro do libro As viuvas dos vivos e as viuvas dos mortos de Follas Novas e copiámolos nunha folla de carballo (explicamos aiqui o concepto de Follas Novas e Novas Follas)
- Expresamos de xeito oral o que nos transmiten os versos que eliximos como favoritos.
- Escribimos na mesma folla de carballo eses nosos pensamentos acerca dos temas sociais que preocupaban a Rosalía na súa obra que xa mencionamos por escrito.
- Aprendemos a importancia de utiliza os termos coeducativos da linguaxe ao falarmos dunha escritora e dos problemas das mulleres ao fío da emigración nas súas diversas vertentes.
- Decoramos do xeito máis representativo as follas novas de carballo que temos creado para reinterpretar así a obra de Rosalía de Castro.
- Creamos as nosas propias noticias para trasmitir o noso traballo.
- Aprendemos a usar os medios TIC como fonte de información (usamos o blog, o videoblog, as revistas orais, etc.)
4. AS COMPETENCIAS BÁSICAS
-Competencia en comunicación lingüística: Esta unidade permite aprender a usar correctamente a linguaxe tanto na comunicación oral como escrita, ó tempo que é quen de interpretala e comprendela en contextos variados. Fomentarase tamén a capacidade de emitir de maneira crítica xuizos así como opinións diversas.
-Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: A través do traballo realizado as alumnas e alumnos poderán aprender a analizar, interpretar e obter conclusións personais nun contexto no que os avances científicos e tecnolóxicos están en continuo desenvolvemento.
-Tratamento da información e competencia dixital: Por medio desta unidade o alumnado traballará na búsqueda, obtención, procesamento e comunicación de distintas informacións transformadas en coñecemento. Isto supón habilidade para acceder á información e transmitila en diferentes soportes, así como para facer uso das TICs.
-Competencia social e cidadá: Traballarán con esta unidade a capacidade de coñecemento propio por unha banda e a capacidade de comunicarse en diferentes contextos, expresando ideas propias e escoltando as alleas por outra, tentando entender e calorar os distintos puntos de vista. Daráselle valor tamén aos intereses individuales e aos do grupo, o que lles facilitará a participación activa e plena na vida cívica.
-Competencia cultural e artística: Por medio do noso bon facer nesta unidade traballaremos esta competencia tocante á capacidade de coñecer, comprender, apreciar e valorar críticamente as diversas manifestacións culturais ou artísticas, así como saber empregar algúns recursos da expresión artística para realizar obras propias.
-Competencia para aprender a aprender: Darémoslle un pulo coa unidade a habilidade do alumnado para manterse en continua aprendizaxe, tendo así conciencia das propias capacidades así como da capacidade de sentirse motivado e usar de xeito adecuado as diversas técnicas de aprendizaxe.
-Autonomía e iniciativa personal: Responsabilidade, perseverancia, autoestima, creatividad, autocrítica ou control persoal son algunhas das habilidades relacionadas con esta competencia e que traballaremos ó longo desta unidade.
Traballaremos nos seguintes:
- Colaborar na planificación e realización de actividades de grupo, aceptar as normas e reglas que democraticamente se establezan, respetando os diferentes puntos de vista e asumindo as responsabilidades que correspondan.
- Establecer relacións equilibradas, solidarias e constructivas coas persoas nas distintas situacións sociais.
- Coñecer e apreciar os elementos e rasgos básicos do patrimonio natural, cultural e histórico de Galicia, e contribuir á súa conservación e mellora.
- Coñecer e respetar a diversidad lingüística e cultural como dereito dos pobos e individu@s
- Comunicarse a través de medios de expresión verbal, corporal, visual, plástica, musical desenvolvendo a sensibilidade estética, a creatividade e a capacidade para disfrutar das obras e manifestacións artísticas.
- Usar de xeito adecuado diversas fontes de información e os coñecementos e os recursos materiais disponibles.
- Apreciar a importancia dos valores básicos que rixen a vida e a convivencia humana e actuar dacordo con eles.
6. MATERIALES E RECURSOS DIDÁCTICOS
- Para a investigación na escola
a) Na biblioteca
Recursos en papel: Bibliografía relacionada con Rosalía de Castro (libros, revistas, xornáis, etc.) e diccionarios.
Recursos TIC: Webquests, webs, blogs, wikis, diccionarios online, etc.
b) Na aula
Información recollida na biblioteca
Materiais plásticos para a decoración das follas (pinturas, rotuladores, témperas, papeis para collages, etc)
- Para o traballo coas follas na escola
Follas de carballo en folio proporcionadas pola rede de museos
Materiais plásticos para a decoración das follas (pinturas, rotuladores, témperas, papeis para collages, etc)
- Para o traballo nos museos
- As TICs: Videoblog, blog, facebook, revistas orais, etc.
7. LUGARES DE DESENVOLVEMENTO
A aula: As actividades que se desenvolven en Institutos e colexios están dirixidas e tutorizadas polo persoal docente de cada centro. Intervirán dentro das materias de lingua galega e plástica traballando na documentación, comprensión dos textos rosalianos, elaboración dos textos propios de cada rapaz/a e a ilustración.
A biblioteca: Nos seus recintos levarase a cabo a investigación da obra e vida de Rosalía, a lectura en alto dos seus poemas e a familiarización cos MC e coas TICs no proceso investigador e lector.
Os museos: Os museos nos que se desenvolverán todas estas actividades son os seguintes.
1ª viaxe:
- Pazo de Tor
- Museo Provincial do Mar de San Cibrao
- Museo Etnográfico de San Paio de Narla
2ª viaxe:
- Casa-Museo de Rosalía de Castro
- Biblioteca Nacional de Argentina
- Museo de la Inmigración en Bos Aires (Arxentina)
- 3ºviaxe:
- Pazo de Tor
- Museo Provincial do Mar de San Cibrao
- Museo Etnográfico de San Paio de Narla
8. INTERDISCIPLINARIEDADE
Dende o punto de vista da interdisciplinariedade a unidade didáctica comparte actividades coas materias de Lingua Castelá, xa que Rosalía é unha escritora romántica tamén na área de lengua castelá, de Historia, pois a contextualización histórica pode facerse dende esa área e con Plástica ou Debuxo, xa que a decoración das follas de carballo pódese compartir con ese departamento.
9. PROXECTO LECTOR
A través desta actividade potenciaremos o proxecto lector, pois a meirande parte da actividade xira en torno á lectura e análise da obra e vida da escritora galega Rosalía de Castro, usando ademáis a biblioteca como lugar de traballo e lectura, de xeito que o alumnado a intregre no seu ámbito de traballo.
10. PROCEDEMIENTOS DE AVALUACIÓN
a) Avaliación do alumnado
Utilizaremos como avaliación do alumnado os seguintes instrumentos:
- A observación e o seguimento cotiá: rexistro anecdótico persoal, fichas de seguimento, etc.
- Análise das produccións d@s alumn@s: monografías, resúmenes, traballos de aplicación e síntesis, textos escritos, produccións orais, etc.
- Intercambios orais cos/coas alumn@s: diálogos, entrevistas, posta en común, etc
b) Avaliación do profesorado
É importante que tal e como acontece como o alumnado levemos a cabo unha autoavaliación do profesorado:
Qué avaliamos?
† A práctica docente en el aula: A UD (obxetivos, contidos, actividades, recursos, criterios de avaliación e resultados obtidos); a aula (organización, distribución de espazos, mobiliario, acceso ós materiais, actividades que favorecen as relacions…); @ profesor (atención individualizada, comunicación co resto do profesorado e a equipa dos museos...); material didáctico usado e libros de lectura usados.
Cando avaliamos?
Faremos evaluación inicial para situar o punto de partida do grupo-aula, da equipa docente e os recursos de que dispoñemos ; procesual e final de unidad didáctica (para determinar o grao de aprendizaxe ó longo da unidade).
11. CRITERIOS DE AVALIACIÓN
- Preténdese avaliar o desenvolvemento da capacidade de comprensión de producións orais cotiás. Avalíase especialmente o recoñecemento das ideas principais, a habilidade de seleccionar a información necesaria segundo o obxectivo e a capacidade para facer algunhas deducións a partir do escoitado.
- Téntase constatar a capacidade para expresarse en diferentes contextos comunicativos usando o léxico, as formas lingüísticas, o ton, a entoación e a pronuncia axeitados, e a de iniciar e soster unha interacción comunicativa.
- Quérese observar o coñecemento dalgúns textos da literatura oral (adiviñas, lendas, contos, poemas, cancións, ditos) adecuados ao seu interese, nivel e contorno.
- Detectar e comprender a información explícita en textos escritos (en soporte papel ou dixital) realizando inferencias directas sobre o seu contido. Este criterio pretende avaliar a capacidade de localizar e extraer a información relevante de textos escritos variados, así como de elaborar inferencias directas a partir de datos presente neles.
- Comprobarase se o alumnado establece relacións entre os seus coñecementos previos e as súas experiencias e a información contida no texto. Verificarase o uso de estratexias de comprensión baseadas na anticipación, na formulación de hipóteses, na explicitación dos obxectivos ou propósitos lectores, na interpretación de indicadores textuais, paratextuais e contextuais e de estratexias de resolución de dificultades léxicas (uso de diccionarios, dedución polo contexto...) e de integración (reler, retroceder).
- Observarase se a nena ou o neno é quen de formular xuízos persoais sobre os textos lidos, contrastar a información procedente de textos de contido similar e esquematizar, con axuda de modelos, a información.
- Trátase de avaliar a capacidade de producir textos escritos instructivos, expositivos, informativos, literarios... relativos a situacións cotiás, escolares e sociais. Valoraranse: un plan establecido, unha textualización que recolla a corrección ortográfica e unha revisión do escrito.Tamén se valorará o uso dos medios informáticos.
- Preténdese constatar a capacidade de ler comprensivamente en voz alta, logo de lectura silenciosa, textos variados, facendo fincapé fundamentalmente na entoación, na fluidez e na expresividade que poida axudar á interpretación do texto.
- Trátase de valorar o uso da literatura infantil adecuada á idade e aos intereses do alumnado como fonte de pracer e como fonte de modelos pertinentes para a expresión escrita literaria. Avaliarase tamén a capacidade de explorar os recursos de cada texto para servir de modelos en reescrituras, dramatizacións e recreacións.
10. Comprobarase a presenza dunha actitude positiva cara á lectura e o uso cada vez máis autónomo dela.
11. Trátase de avaliar a participación do alumnado en actividades de biblioteca e o uso desta. Valorarase que sexa quen de localizar aquilo que precisa de acordo con necesidades concretas, así como o respecto polas normas de uso e a colaboración no bo funcionamento dese espazo.
12. Préstase atención á capacidade de detectar algunhas manifestacións discriminatorias (sexuais, étnicas, sociais...) na linguaxe e á busca de alternativas para corrixilas.
13. Procúrase avaliar a capacidade do alumnado para xogar coa linguaxe observando os cambios semánticos e expresivos que se producen en textos, enunciados e palabras cando se practican omisións, insercións, cambios de orde, segmentacións.
14. Avalíase, así mesmo, a habilidade para usar as súas producións escritas e orais considerando o texto de xeito crítico e creativo, o que lle permitirá analizalo en diferentes aspectos (formato, estrutura, vocabulario, recursos literarios).
15. Téntase avaliar se, en actividades de produción e de comprensión de textos, o alumnado identifica algunha terminoloxía lingüística e gramatical que lle poida axudar a facer melloras na comprensión e na expresión escrita. Non se trata de avaliar illadamente os conceptos gramaticais senón a súa funcionalidade para mellorar o uso da linguaxe.
16. Preténdese que poidan identificar similitudes e diferenzas entre as linguas da comunidade como fórmula de análise de aspectos da lingua (gráficos, sintácticos, léxicos, semánticos) que os axuden a mellorar na súa expresión e comprensión correctas.
Comentarios
Publicar un comentario